Boos

Frankrijk is boos. Een deel is boos in het algemeen, over de brandstofprijzen, de werkloosheid, het uithollen van voorzieningen. Dat deel demonstreert op rotondes, bij de raffinaderijen in Nantes en bij tolpoorten. Ze kunnen dat ook doordeweeks doen want ze hebben toch geen werk. Een ander deel is het voor een belangrijk deel met de protesten eens en toont dat door het in de auto zichtbaar neerleggen van een geel vestje. Deze mensen brengen koffie en koeken naar de demonstranten. Nog een deel probeert niet te hard te mopperen als het oponthoud wat erg lang duurt. Was er veertien dagen geleden onder de bevolking nog aarzeling, terughoudendheid: nu heeft iedereen een mening. 

Het grootste deel van weldenkend Frankrijk is ook boos op de relschoppers die grote vernielingen in Parijs aanrichtten, het afgelopen weekend. Zelfs de Arc de Triomphe en het Graf van de onbekende soldaat werden bevlekt en bespoten met graffiti. Dat is een brug te ver. Dit zijn ook niet de toch over het algemeen vreedzame Gele Vestjes. Dit zijn professionele reltrappers uit een heel andere hoek, wordt er gezegd. Van die stijf van de testosteron staande types die bij iedere demonstratie komen opdraven om eens lekker te matten.

Overleg met de ongeorganiseerde Gele Vestjes is vooralsnog onmogelijk. Ze worden vanuit eigen gelederen bedreigd als ze met de Vijand praten. Dus dat maakt het komen tot een oplossing moeilijk. Zo niet onmogelijk. De PM heeft nu gezegd dat de volgende extra belasting op brandstof die per 1 januari in zou gaan, nu zes maanden wordt uitgesteld. Dit lijkt de massa onvoldoende. Het gaat hier om 4 – 6 cent per liter. In januari 2018 is met name de diesel zeker 18 – 23 cent per liter duurder geworden.

Als je nu weet dat veel van Frankrijk op het platteland ligt, daar nagenoeg nergens openbaar vervoer is en men voor scholen, winkels, hospitalen en andere (para)medische voorzieningen dagelijks tientalen kilometers per auto (diesel, dus vooral) aflegt, dan begrijp je dat dat na ruim tien maanden nu echt wel merkbaar wordt in de portemonnee. En veel mensen hebben al niet veel geld. De werkelozen, jong en oud, de gepensioneerden – ze hangen met hun vingertoppen aan de rand van de afgrond.

Veel is ook heel goed geregeld in Frankrijk. Vooral ouderdomsvoorzieningen zijn grotendeels gratis, eigen bijdrages zijn laag. Ik ben bij iemand op bezoek geweest die voor zijn oude moeder zorgde: een spiksplinternieuwe rollator, twee types rolstoelen, een postoel en nog wat andere hulpmiddelen stonden werkeloos in de schuur. Ze waren niet meer nodig nu moeder volledig bedlegerig was geworden, maar ze werden ook niet teruggenomen. Je kunt naar de muziekschool voor 138 euro per jaar en dan krijg je wekelijks les en kun je meedoen aan workshops en optredens. De bibliotheek kost 12 euro per jaar en dan mag je lenen wat je wilt. Je kunt de postbode inhuren om bij haar dagelijkse rondgang even bij je te komen kijken. De kinderbijslag is hoog, het onderwijs gratis en er zijn veel beurzen – voor een opleiding hoeft geen geld geleend te worden. En zo zijn er vast nog meer voorbeelden van overheidszorg die ik niet ken.

Maar ja. Gezond ogende jonge mensen schreeuwen voor de camera dat ze ‘niets, niets’ hebben. De protesten zullen nog worden uitgebreid. Scholieren, transporteurs en ook de boeren gaan zich mengen in de strijd. Het golft en borrelt in de Franse samenleving. Het polariseert. Je ontkomt niet echt meer aan het niet hebben van een mening over de hele toestand, er wordt naar gevraagd. Het is angstaanjagend als je bij de benzinepomp komt en er is geen diesel, of je moet een uur in de rij staan en dan mag je nog steeds niet voor meer dan 30 euro tanken. Wij tankten dus vol bij een lokale pomp, die zeker 20 cent duurder per liter is dan de super. En we waren niet de enigen. Wel gaan we onmiddellijk echt nadenken over wanneer we de auto nemen, rijden keurig 80 km per uur en slaan voor veertien dagen eten en drinken in. Die slag heeft het klimaat dan gewonnen, dat is dan toch een stap in de goede richting….

Zaterdag zijn er ook nog ‘Marsen voor het klimaat’ in heel Frankrijk. Ik vroeg of men daar op de fiets naartoe gaat.  Nee, maar wel met z’n vijven in de auto. Mij lijkt thuisblijven een betere optie. Want wat heeft zo’n mars voor zin? We gebruiken allemaal brandstof en stroom, voor werk én privé. Zetten we de koelkast, vriezer en afwasmachine uit? Zetten we weer paarden voor de koets? Onze aanwezigheid is de grootste bedreiging van het klimaat.

Maar ja, we zijn er nu eenmaal. En we willen – en moeten - ons verplaatsen. En dat gaat nog steeds niet op water en lucht. Er wordt geroepen over de BTW-vrije  kerosine. Hoe oneerlijk dat is. Goed, dan gaan we dat regelen, want het is ook nog eens goed voor het milieu. Vervolgens stort de hele luchtvaart in. Geen goedkope reisjes meer naar Spanje en de Dominicaanse Republiek. Daar geen werkgelegenheid meer als er geen toeristen komen. Geen aanvoer van voedsel meer nodig, geen schoonmaaksters, geen bedienend personeel. Resorts en vliegvelden sluiten. Piloten en stewardessen staan op straat.

Er zijn geen simpele oplossingen voor dit mondiale, complexe probleem zonder dat er offers gebracht worden. Het zijn alleen niet de Gele Vestjes die die offers moeten brengen. Een president die een peperduur nieuw servies laat aanrukken en een dagelijkse schoonheidsbehandeling ondergaat op kosten van de staat, een minister die moppert dat je in Parijs niet onder de 200 euro voor een lunch terecht kunt (en dan zonder wijn!). Geef het volk brioches als er geen brood is.  Haal het geld waar het is, bij de mensen die meer hebben dan ze ooit kunnen opmaken. En daar zijn er veel van, niet alleen in Frankrijk, maar overal. Dat zal niet gebeuren. En daarom is dit nog niet afgelopen. Ik hou u op de hoogte.